Ενημερωτικό υλικό, θέματα και λύσεις δοκιμίων για τις Ολυμπιάδες Χημείας, Γυμνασίου και Λυκείου
Με αφορμή τη συζήτηση των νέων ωρολογίων προγραμμάτων, η Παγκύπρια Ένωση Επιστημόνων Χημικών (ΠΕΕΧ) θεωρεί υποχρέωσή της να καταθέσει για ακόμη μια φορά τους προβληματισμούς και ανησυχίες της για τα φλέγοντα θέματα της Χημικής Εκπαίδευσης στον τόπο μας.
Η Χημεία είναι ένα σημαντικό και κεφαλαιώδες μάθημα στο όλο εκπαιδευτικό σύστημα και αποτελεί βαρόμετρο για το επίπεδο της εκπαίδευσης μιας χώρας. Η Χημεία αποτελεί τη βάση για σπουδές πολλών άλλων επιστημών (μεταξύ αυτών της Ιατρικής, Φαρμακευτικής και των Βιολογικών Επιστημών) και θα πρέπει οι μαθητές να τη διδάσκονται ως μέρος της μόρφωσης και προετοιμασίας τους τόσο για την ακαδημαϊκή τους πορεία όσο και για τη ζωή τους.
Είναι κοινά διαπιστωμένη η δυσμενής μεταχείριση του μαθήματος της Χημείας στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο. Οι λανθασμένες εκπαιδευτικές πολιτικές κατάντησαν τη Χημεία να διδάσκεται μία διδακτική περίοδο την εβδομάδα στις Β’ και Γ’ Γυμνασίου και στην Α’ Λυκείου - που είναι και αντιπαιδαγωγικό και ενάντια στις τάσεις που επικρατούν στην Ευρώπη και σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες Τα αποτελέσματα αυτής της πρακτικής είναι γνωστά και τραγικά και σίγουρα δεν δίνουν την ευχέρεια στους μαθητές να γνωρίσουν και να αγαπήσουν το μάθημα ούτως ώστε να το επιλέξουν στην Β’ και Γ’ Λυκείου.
Αναγνωρίζουμε ως θετικές και χαιρετίζουμε τις βελτιωμένες προτάσεις που έγιναν το 2012 για το ωρολόγιο πρόγραμμα. Υπάρχουν ωστόσο αρκετά σημεία που θέτουν τη Χημεία σε δυσμενή θέση σε σχέση με τα άλλα μαθήματα θετικών επιστημών (Φυσική – Βιολογία). Στη συζήτηση για τα ωρολόγια προγράμματα και στην πρόταση που κατατέθηκε από το Υπ.Π.Π. το 2012, δόθηκαν στο μάθημα της Χημείας δύο διδακτικές περίοδοι την εβδομάδα για τη Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου και Α΄ Λυκείου. Η απόφαση αυτή εφαρμόσθηκε πιλοτικά σε τέσσερα Γυμνάσια με θετικά αποτελέσματα για τους μαθητές των σχολείων αυτών.
Από τη στιγμή που στο πρόγραμμα της Α Γυμνασίου υπάρχουν δύο διδακτικές περίοδοι Φυσικής και δύο Βιολογίας, ζητάμε να δοθούν οι ίδιες περίοδοι και βαρύτητα και στο μάθημα της Χημείας. Οι περίοδοι διδασκαλίας της θα πρέπει να είναι τουλάχιστον ίδιες με αυτές των άλλων μαθημάτων φυσικών επιστημών. Σύμφωνα με έρευνες σε ευρωπαϊκό επίπεδο (Eurydice), σε καμία Ευρωπαϊκή χώρα, δεν διδάσκεται η Χημεία με μία διδακτική περίοδο την εβδομάδα, γιατί τη θεωρούν σημαντική για τη μόρφωση των μαθητών τους.
Ταυτόχρονα με τη συζήτηση και πρόταση για το ωρολόγιο πρόγραμμα θα πρέπει να τεθεί το ζήτημα των υποχρεωτικών μαθημάτων εξέτασης στις Παγκύπριες Εξετάσεις για εισδοχή στα Ανώτατα Ιδρύματα Κύπρου –Ελλάδας. Σήμερα, η Χημεία δεν είναι υποχρεωτικό μάθημα για εισδοχή σε κανένα Κύκλο σπουδών, σε καμία Σχολή ή Τμήμα, ούτε και για το Χημικό τμήμα, ούτε για την Ιατρική, ή τη Φαρμακευτική. Επίπτωση της «ρύθμισης» αυτής είναι να μην επιλέγουν το μάθημα της Χημείας σε επίπεδο Λυκείου. Αυτό οδηγεί σε μη ορθολογιστικές καταστάσεις, όπως π.χ. να μπορεί κανείς να γίνει δεκτός σε χημικό τμήμα χωρίς να έχει διδαχθεί Χημεία στο Λύκειο! Το ίδιο ισχύει και για πλείστα άλλα τμήματα, όπως π.χ. Βιολογίας, Φαρμακευτικής, στις επιστήμες υγείας, Ιατρική, σε πολλούς κλάδους της μηχανικής κλπ, όπου είναι απαραίτητη για ομαλές σπουδές και παρακολούθηση των σπουδών η γνώση Χημείας από το Λύκειο. Σημειώνεται ότι σε πρόσφατη έρευνα της Ένωσης Ελλήνων Χημικών (ΕΕΧ) δείχνει ότι η Χημεία διδάσκεται σε συνολικά 160 τμήματα των Ελληνικών Πανεπιστημίων και ΤΕΙ! Η έλλειψη εκπαίδευσης στη Χημεία οδηγεί σε τεράστια προβλήματα φοίτησης και θα πρέπει να τερματιστεί, αν υπάρχει πραγματικό ενδιαφέρον για την ποιότητα της Παιδείας στον τόπο μας.
Ζητάμε η Χημεία να αντιμετωπισθεί ως κλάδος ισότιμος με τις άλλες φυσικές επιστήμες, όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες εκπαιδευτικά χώρες του κόσμου και να πάρει τη θέση της ως υποχρεωτικό μάθημα σε κύκλους σπουδών όπου ως μάθημα είναι απαραίτητο στις διαδικασίες σπουδών.